خواص دانه خشخاش

دانه خشخاش حاصل از گیاهی علفی و یک ساله از خانواده تیر خشخاش است، ریشه‌ی خشخاش مخروطی شکل و تا حدی چربه که مستقیماً در زمین فرو رفته و طول ریشه ی اصلی اون، باتوجه به نوع گیاه و شرایط اقلیمی محل رویش متفاوته، ولی به طور متوسط بین ۱۸ تا ۲۰ سانتی‌متر و قطر آن یک تا ۲ سانتی‌‌متر است.

گیاه دارای ساقه‌ی مستقیم استوانه‌ای شکل با سطحی صاف به رنگ سبز روشنه، برگ‌های گیاه بیضی شکل و در سطح زمین قرار دارن، بدون دمبرگ بوده و به طور متناوب بر روی ساقه قرار گرفته اند، برگ‌های پایین ساقه بزرگترن که به تدریج به طرف بالا کوچکتر و تخم مرغی شکل می شن.

گل‌های خشخاش در انتهای ساقه‌های اصلی و فرعی رشد کرده و دارای گلبرگ های سفید هستن که ناحیه فوقانی گل به رنگ بنفش یا روشنه، میوه ی خشخاش به شکل گرز بوده که شیره‌های مخصوص تولید می‌کند.

 تاکنون بیش از ۲۰۰ گونه متعلق به گیاه خشخاش یا پاپاور شناسایی شده و علاوه بر گونه‌های متعدد، خشخاش دارای زیرگونه واریته و فرمهای متفاوتی نیز است و برخی از محققان، آسیا را منشاء این گیاه می‌دانند.

نام علمی گیاه PAIPAVERACEAE که در فارسی به نام خشخاش شناخته می شه، در زبان های محلی به اسم های مختلفی نام گذاری شده ولی بعد از خشخاش معروفترین اسمی که براش به کار می برن کوکنار است.

بیشترین مصرف و کاربرد این گیاه رو دانه ی اون داره که دو گونه بوده و به نام های خشخاش دانه سفید و خشخاش دانه سیاه معروفن.

تاریخچه کلی و محل رویش دانه خشخاش

دانه ی خشخاش در متن های پزشکی باستانی بسیاری از تمدنها نام برده شده است. به عنوان مثال، پاپیروس مصری که مربوط به ۱۵۵۰ سال قبل از میلاده، دانه ی خشخاش رو به عنوان یک آرام بخش نام برده است. 

کتاب تمدن Minoan که مربوط به حدود ۱۴۵۰ تا ۲۷۰۰ پیش از میلاده و مربوط به یک تمدن عصر برنزه که در جزیره کرت به وجود اومده، دانه خشخاش رو با ترکیبی از شیر و عسل برای آرام کردن و بند آوردن گریه نوزادان پیشنهاد داده است.

محل رویش دانه خشخاش

خشخاش در اصل بومی مناطق آسیاییه و امروزه در بسیاری از کشورها کشت و پرورش داده می شه، امروزه در افغانستان، ایران، ترکیه، اسپانیا و جمهوری چک هم کشت می شه. در این میان جمهوری چک با ۳۱ درصد تولید خشخاش مقام اول رو در این موضوع داره.

بررسی مختصر دانه خشخاش

بذر یا دانه ی خشخاش به طور گسترده ای به عنوان ادویه و تزیین در بسیاری از غذاها و شیرینی های پخته شده مورد استفاده قرار می گیره. در شمال امریکا دانه ی خشخاش رو در بسیاری از مواد غذایی مانند استفاده کلوچه، انواع نان و شیرینی ( مانند نان شیرینی مونترال) و کیک هایی مانند کیک اسفنجی استفاده می کنن.

 از دانه های خشخاش می توان مانند دانه های کنجد روی نان های مختلف استفاده کرده و یا با مخلوط دانه های آب پز شده ی خشخاش و عسل آب نبات درست کرد. این نوع آب نبات مختص به کشورهای بالکان و یونانه البته استفاده از اون در غذاهای کشورهایی مانند مجارستان هم رایجه.

خواص دانه خشخاش

تخم خشخاش از جمله مواردیه که خواص و کاربردهای گوناگونی داره، در موارد زیر نمونه هایی از خواص اون رو براتون تشریح می کنیم:

دانه خشخاش و باروری زنان

مطالعات انجام شده روی باروری زنان نشون داده که روغن بذر خشخاش یک نوع گرمی و گرگرفتگی به لوله های فالوپ می ده که می تونه باعث افزایش باروری زنان بشه.

محققان معتقدن که این روغن می تونه هر گونه مواد یا مخاط موجود در لوله های فالوپ رو از بین برده و احتمال باروری رو افزایش بده. با این تکنیک، که به اون هیستروسالپنگوگرافی نیز گفته می شه، ۴۰ درصد از زنان نابارور در گروه آزمایش حاملگی های موفقی داشتن.

دانه خشخاش و بی خوابی

طبق یک مطالعه بر روی افرادی که مشکل خواب داشتن، مشخص شد که مصرف دمنوش خشخاش باعث بهبود خواب و آرامش شبانه می شه. بر طبق این آزمایش، مصرف دمنوش دانه ی خشخاش میزان کورتیزول در بدن رو کاهش داده و منجر به آرامش می شه، در نهایت سطح استرس کاهش پیدا می کنه.

 جالب تر اینکه، ریتم خواب شبانه روزی در افرادی که در این آزمون شرکت داشتن منظم تر شده و همچنین افراد احساس خستگی کمتری می کردن.

دانه خشخاش و انرژی بدن

از قدیم در طب های سنتی مختلف بر این باور بودن که مصرف دانه ی خشخاش سطح انرژی بدن رو بالا می بره، این خاصیت رو می توان به محتوای بالای کربوهیدراتهای پیچیده در دانه های خشخاش مربوط دانست.

دانه ی خشخاش سرشار از مواد مغذیه که بدن برای داشتن انرژی به مواد مغذی نیاز داره. دانه های همچنین به جذب بهترکلسیم کمک می کنن، که اختلال در جذب کلسیم می تونه منجر به خستگی مفرط بشه.

دانه خشخاش و سلامت مغز

مغز برای عملکرد بهتر خود به مواد مغذی ضروری مانند کلسیم، آهن و مس و مواد معدنی نیاز داره که دانه های خشخاش سرشار از این ترکییبات هستن، این ترکیبات و مواد معدنی به تنظیم انتقال دهنده های عصبی کمک کرده و عملکرد مغز را تقویت می کنن. محققان معتقدن که تخم خشخاش ممکنه خطر ابتلا به اختلال های شناختی رو هم کاهش بده.

دانه خشخاش و سلامت قلب

دانه های خشخاش سرشار از فیبر هستن که به کاهش سطح کلسترول بدن کمک شایانی کرده و در نهایت سلامت قلب رو بهبود می بخشن. بر طبق مطالعات انجام شده دانه های خشخاش حاوی اسیدهای چرب امگا ۶ هستن.

 علاوه بر این، بر طبق گزارش دانشگاه تافتز، این دانه ها حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ نیز هستن که به دلیل مزایای سلامتی اون در سراسر جهان محبوب بوده و یکی از کاربردهای امگا ۳ محافظت از قلب در برابر بیماری است.

دانه خشخاش و تقویت سیستم ایمنی

وجود میزان بالای روی در دانه های خشخاش می تونه به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک بکنه. ترکیبات موجود در دانه ها همچنین باعث افزایش تولید سلول های ایمنی بدن شده و آهن موجود در دانه ها هم بر رشد بیشتر سلول های ایمنی تاثیر می ذاره. همچنین محققان معتقدن روی موجود در دانه ها از بیماری های تنفسی تحتانی جلوگیری می کنه.

دانه خشخاش و پیشگیری از سرطان

طبق یک گزارش منتشر شده در مجله  TIME، دانه ی خشخاش می تونه در تولید داروی سرطانی موثر باشه، بر طبق این گزارش دارویی به نام نوسکاپین (که از مشتقات دانه خشخاش تهیه شده است) برای مبارزه با تومورها و حتی کوچک کردن سلولهای سرطانی سینه و پروستات تولید شده است. این دارو می تونه تکثیر سلول های سرطانی رو هم متوقف کنه.

طبق یک مطالعه ی دیگه در هند، دانه های خشخاش می تونن فعالیت آنزیم سم زدایی کننده سرطان زا به نام گلوتاتیون-S- ترانسفراز (GST) را تا حد ۷۸ درصد افزایش بدن.

دانه خشخاش و درمان سنگ کلیه

طبق گزارشی از مرکز پزشکی دانشگاه مریلند، دانه‌های خشخاش حاوی پتاسیم زیادی هستن و پتاسیم یکی از مواد معدنی شناخته شده برای محافظت در برابر ایجاد سنگ کلیه و در صورت ایجاد حتی درمان سنگ کلیه است.

دانه خشخاش و اثرات ضد درد

در زمان های گذشته، از دانه های خشخاش به عنوان داروی ضد درد یا برای تسکین درد استفاده می شده است. حتی چای یا دمنوش خشخاش (تهیه شده از مخلوط دانه های خشخاش در آب گرم) طبق گزارش های بهداشتی می تونه مزایای ضد درد داشته باشه.

دانه خشخاش و تقویت عملکرد تیروئید

روی یکی از مواد معدنی مورد نیاز غده تیروئید برای عملکرد بهینه است. دانه های خشخاش می تونن در تأمین این ترکیب نقش اساسی داشته باشن زیرا این دانه ها سرشار از روی هستن.

همچنین، روغن دانه ی خشخاش در بسیاری از نقاط جهان برای درمان کمبود ید (علت اختلال عملکرد تیروئید) استفاده شده است.