دبیر جشنواره فجر: تحریم‌کنندگان جشنواره دیکتاتور فرهنگی‌اند؛ برای حضور درخواست ۳ یا ۴ میلیارد پول داشتند!
دبیر جشنواره تئاتر فجر: روشنفکر، دیکتاتور نمی‌شود اما روشنفکرنماها دیکتاتور فرهنگی و هنری‌اند؛ برخی تحریم‌کنندگان درخواست ۳ یا ۴ میلیارد پول داشتند! + ویدئو
کوروش زارعی درباره فضای تحریم و توهین عده‌ای برای کمرنگ کردن جشنواره تئاتر فجر می‌گوید: بسیاری از این تحریم‌کنندگان آمدند و گفتند "می‌خواهیم برگردیم."، برخی هم به ما گفتند دستمزدهای ۳ یا ۴ میلیاردی می‌خواهند تا نمایش به جشنواره برسانند.
مجتبی برزگر: چهار روز از چهل و یکمین دوره جشنواره تئاتر فجر می‌گذرد، جشنواره‌ای که شاید از ابتدای اعلام فراخوان تا اولین نشست خبری خود درگیر حواشی بسیاری شد؛ حواشی‌ای که نه از سمت دبیر و دبیرخانه جشنواره و نه اساساً از سمت کسانی بود که با این هنر نمایشی ارتباط داشتند. عده‌ای ـ در بی‌ربط‌ترین حالت ممکن به تئاتر و هنرمندانش ـ خیلی زودتر و پیش از شروع جشنواره، تلاش کردند از برگزاری مهمترین رویداد تئاتری کشور جلوگیری کنند.
فشارهای بسیار به هنرمندان تئاتری از راه‌های گوناگون تطمیع، تهدید و ارعاب باعث شد برخی از افراد خانواده بزرگ هنرهای نمایشی قید شرکت در جشنواره تئاتر فجر را بزنند، هرچند مانند همیشه تعدادی از هنرمندان پای هنرشان ایستادند تا این دوره از جشنواره پرشورتر از همیشه برگزار شود، نکته‌ای که کوروش زارعی دبیر این دوره جشنواره تئاتر فجر هم به آن اشاره دارد.
او از فشار و البته ارعاب هنرمندان تئاتری برای انصراف از جشنواره تئاتر فجر خبر داد، فشاری که شاید در هر دوره از این جشنواره به‌بهانه‌ای اتفاق افتاده باشد؛ حتی بعد از گذشت چند روز از برگزاری جشنواره تئاتر فجر برخی رسانه‌های بیگانه از خالی بودن جشنواره تئاتر فجر از هنرمندان نام‌آشنا خبر می‌دهند.
ایجاد حس موفقیت برای تحریم‌کنندگان جشنواره تئاتر فجر توسط این رسانه‌ها در دستور کار است اما نکته اصلی شاید در سخنان دبیر جشنواره تئاتر فجر باشد که این‌طور در گفت‌وگویش با تسنیم گفته است: تئاتر از حرکت نخواهد ایستاد، بسیاری آمدند و آنهایی که نیامدند خودشان را محروم کردند؛ وگرنه مخاطب از حضور هنرمندان صادق و راستین، محروم نمی‌شود.
سالیان سال است افرادی خود را مالک اصلی و البته عضو حقیقی خانواده تئاتر می‌دانند، اعضایی که روزی با فروش‌های میلیاردی خود را عضو خانواده تئاتر می‌دانستند و روزبه‌روز هزینه دیدن تئاتر را افزایش می‌دادند، به‌ناگاه در بحبوحه نیاز تئاتر به آنها ریالی از سود مالی خود نگذشتند، نکته‌ای که زارعی در لابه‌لای صحبت‌های خود مطرح می‌کند:
«از گروه‌های شناخته‌شده و اسم‌ورسم‌دار دعوت کردیم اما دستمزدها و بودجه‌های کلان از ما می‌خواستند؛ مثلاً می‌گفتند ۳ یا ۴ میلیارد! در صورتی این حرف‌ها مطرح می‌شد که ما خودمان نمی‌دانستیم بودجه‌مان چقدر است و گفتیم "نمی‌توانیم به شما قول بدهیم."، به همین بهانه‌ها نمایشی آماده نشد و به جشنواره نرسیدند...»
جریان رفتارهای عجیب این قشر از همان روزهای شیوع ویروس کرونا شروع شد؛ شاید 10 روز قبل از اولین تعطیلی سالن‌های نمایش بود که تعداد زیادی از به‌اصطلاح سلبریتی‌های سینمایی ـ تئاتری که اجراهای سالن‌های دولتی را به انحصار کشانده بودند و اجرا در تئاتر شهر را برای جوان‌ترها تبدیل به آرزو کرده بودند از صحنه خارج شدند، در نتیجه مدعیان، صحنه تئاتر را ترک کردند و کمتر شناخته‌‌شده‌ها، یار تئاتر شدند تا به مسیر خودش ادامه دهد.
به همین خاطر است که بسیاری اعتقاد دارند حواشیِ دوره چهل و یکم خیلی ناآشنا نیست؛ اتفاقاً مسبوق به سابقه بود. این بار در کوران جشنواره‌ها، عده‌ای تلاش کردند هنرمندان ثبت‌نام‌کرده را مجبور به انصراف کنند، به‌تعبیر دبیر جشنواره تئاتر فجر که خود از اهالی تئاتر است، این گروه از هنرمندان را تهدید کردند و تمام تلاش‌شان را به‌کار بستند تا شاید جشنواره این دوره را بتوانند کم‌فروغ کنند.
کوروش زارعی دبیر چهل و یکمین دوره جشنواره تئاتر فجر است، هنرمندی که مخاطبین او را بیشتر با نقش لاوی در سریال «یوسف پیامبر(ع)» می‌شناسند. او در سریال «مختارنامه»، «رستاخیز» و حتی «کیمیا» ایفای نقش کرده است. شاید بسیاری ندانند که زارعی نوجوانی ۱۳ ساله بود و در مقطع راهنمایی درس می‌خواند که به تئاتر علاقه‌مند شد و در همان مدرسه‌شان نمایشی را اجرا کرد که باعث شد به جشنواره سراسری دانش‌آموزی راه پیدا کند و در آنجا جایزه بازیگری بگیرد.
او در مدرسه، تئاتر را ادامه داد و در کلاس چهارم نمایشی دیگر را کارگردانی کرد به‌خاطر آن جایزه مقام دوم کانون ملی منتقدان ایران را گرفت. کوروش زارعی به‌دلیل علاقه‌ای که از نوجوانی به هنر و به‌ویژه بازیگری داشت در دانشگاه، رشته هنرهای نمایشی را انتخاب کرد. زارعی قبل از اینکه در سریال «یوسف پیامبر» نقش لاوی را بازی کند در تئاتر کار کرده اما کمتر شناخته شده بود. مهاجرت زارعی به تهران و بازی در سریال «غروب بی‌پایان» در سال ۱۳۸۱ شروع پیشرفت این بازیگر محسوب می‌شود و او سال ۱۳۸۸ در فیلم «رستاخیز» بازی کرد.
هنرمندان دلسوز و انقلابی صحنه را خالی نکردند
با کوروش زارعی درباره چهل و یکمین دوره جشنواره تئاتر فجر به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌بینید و می‌خوانید:
به‌عنوان مقدمه بحث، یک مقداری از کم‌وکیف چهل و یکمین دوره جشنواره تئاتر فجر صحبت کنید که چه آثار داخلی و بین‌المللی آمدند؛ گروه‌های شهرستانی ما چه استقبالی داشتند و دیگر مسائلی که می‌تواند مخاطب ما را در جریان ویترین مهم اهالی تئاتر قرار دهد.
با تمام مشکلاتی که در ناآرامی‌های اخیر کشور بود اما هنرمندان دلسوز و انقلابی کشور، صحنه را از هنرمندی‌شان خالی نکردند؛ کنار ما ایستادند، جنگیدند و جهاد کردند. ما امسال تغییراتی در فراخوان ایجاد کردیم، آمدیم بازبینی‌ها را زنده کردیم؛ نگذاشتیم که با فیلم، کارها بازبینی بشود.
بخش ارسال مستقیم آثار را دوباره راه‌اندازی کردیم؛ آنهایی که نمی‌خواهند در جشنواره شرکت کنند یا سن و سال و کسوتی از آنها گذشته است و نمی‌توانند در جشنواره استانی حضور داشته باشند از طریق ارسال آثار نمایش و متون شرکت کنند و هیئت انتخاب، بازبینی «زنده» کند و کارشان را برگزیند.
امسال ما نزدیک به ۳۵ اثر در بخش خیابانی، ۳۵ اثر در بخش مسابقه بزرگ تئاتر ایران و ۲۴ اثر در بخش مسابقه بین‌الملل که ۱۴ گروه نمایش‌‌های ایرانی‌اند و ۱۰ گروه از کشورهای عمان، اردن، عراق، اسپانیا، تونس، برزیل و روسیه کشورهای شرکت‌کننده‌ای‌اند که در بخش مسابقه بین‌الملل آثارشان نوبت به نوبت روی صحنه می‌روند.
پیش از این جشنواره را از ۲۵ دی‌ماه با رقابت‌های رادیو تئاتر آغاز کردیم و گروه‌هایی که در بخش رادیو تئاتر شرکت و تا ۳۰ دی‌ماه با هم رقابت کردند و در روز افتتاحیه جشنواره، اختتامیه بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی، رادیوتئاتر و پژوهش هم بود. اینکه افتتاحیه چهل و یکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بود اختتامیه بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی مسابقه رادیوتئاتر و پژوهش هم بود.
از همان روز افتتاحیه، آثار روی صحنه رفتند و گروه‌های بین‌الملل هم رقابت‌های خودشان را آغاز کردند.
امسال ما نزدیک به ۳۵ اثر در بخش خیابانی، ۳۵ اثر در بخش مسابقه بزرگ تئاتر ایران و ۲۴ اثر در بخش مسابقه بین‌الملل که ۱۴گروه نمایش‌‌های ایرانی‌اند و ۱۰ گروه از کشورهای عمان، اردن، عراق، اسپانیا، تونس، برزیل و روسیه کشورهای شرکت‌کننده‌ای‌اند که در بخش مسابقه بین‌الملل آثارشان نوبت به نوبت روی صحنه می‌روند.
به هر حال در این شرایطی که همه تشویق می‌کردند دوستان تئاتری در جشنواره شرکت نکنند یا جشنواره را تحریم کنند؛ یا آنهایی را که روی صحنه بودند سعی می‌کردند با اهانت، توهین و یا با تهدید منصرف‌شان کنند، پایمردی کردند و در میدان ماندند و کارها را به جشنواره رساندند. ما بالغ بر ۱۱۰ اثر نمایشی در جشنواره امسال داریم که این آثار اجرا می‌شوند و مردم با دیدن آنها ان‌شاءالله لذت خواهند برد.
نکته‌ای که در مورد فضای تحریم و توهین برخی هنرمندان اشاره کردید که الآن متأسفانه وجود دارد؛ برخی در رسانه‌ها این نکته را به‌تعبیرِ خود شما مطرح کردند که گفته بودید امسال سال درخشش تئاتر استان‌ها است. برخی در فضای مجازی پیش‌تر از نشست شما، این موضوع را به تحریم جشنواره و دست خالی جشنواره ربط دادند، آیا اگر چنین موضوعی وجود نداشت باز هم سراغ گروه‌های استانی می‌رفتید و یا شاهد حضور چهره‌های تئاتری در پایتخت بودیم؟
زمانی که نشست مطبوعاتی‌ام در مردادماه برگزار شد که فراخوان و رونمایی از پوستر هم اتفاق افتاد؛ خبری از اغتشاشات و ناآرامی‌ها نبود. من آنجا در نشست مطبوعاتی اعلام کردم امسال سال شهرستان‌ها، توجه به تئاتر، استعدادها و نخبه‌های تئاتر شهرستان‌ها است.
اغتشاشات از اواخر شهریورماه شروع شد، ما آن موقع گفتیم که می‌خواهیم به جوان‌ها و استعداد‌های شهرستانی بها بدهیم. امسال سال پوست‌اندازی تئاتر و سالی است که جوانان بااستعداد درخشان و نخبه شهرستانی معرفی خواهند شد. امسال جوانانی عرض اندام می‌کنند و هنرشان را در معرض نگاه قرار می‌دهند که بعداً شاهد درخشش‌شان در تئاتر حرفه‌ای ایران خواهیم شد.
ما روز اول گفتیم درب این جشنواره به‌روی همه باز است؛ هرکس با هر تفکر و سلیقه‌ای می‌تواند حضور پیدا کند و حتی وقتی که تحریم و تهدید می‌کردند و می‌گفتند "تحریم کنید!"، گفتیم "دربِ جشنواره به‌روی شما باز است."
بسیاری از تحریم‌کنندگان آمدند و گفتند می‌خواهیم برگردیم؛ از ما پرسیدند می‌توانیم برگردیم؟ گفتیم بله و تمرین و تولید نمایش‌هایشان را آغاز کردند و چند نمایش از همان دوستانی که تحریم کرده بودند به جشنواره آمده و به نمایش گذاشته می‌شود.
روشنفکر که دیکتاتور نمی‌شود و روشنفکرنماها دیکتاتور فرهنگی یا دیکتاتور هنری‌اند، چرا دیکتاتور؟ چون هرکسی در جشنواره شرکت می‌کند به او فحش می‌دهند تهدیدش می‌کنند؛ شما چه هنرمند روشنفکری هستید که نفرین می‌کنید، فحش می‌دهید، تهدید می‌کنید؟!!
همیشه پشت‌سر ما و جماعت هنرمند حرف بوده است به هر حال این حرف‌ها را کسانی می‌زنند که ادعای روشنفکری دارند اما آنها روشنفکر نیستند و ادایش را در می‌آورند و روشنفکرنما هستند؛ وگرنه روشنفکر که دیکتاتور نمی‌شود و این‌ها دیکتاتور فرهنگی یا دیکتاتور هنری‌اند، چرا دیکتاتور؟ چون هرکسی در جشنواره شرکت می‌کند به او فحش می‌دهند تهدیدش می‌کنند؛ شما چه هنرمند روشنفکری هستید که نفرین می‌کنید، فحش می‌دهید، تهدید می‌کنید؟!!
پس اگر مملکت به دست شما بیفتد همه را از دم تیغ می‌گذرانید؛ لابد همه را می‌کشید، این چیزی است که خودشان هم اعتراف کردند؛ دوستانی که ادعای روشنفکری دارند.
بودجه جشنواره تئاتر فجر/ من شفاف هستم
این بحث هم مطرح می‌شود که شما امسال بودجه بهتری نسبت به سالِ قبل دارید. البته که شما در نشست‌تان به موضوع ۲۲ میلیارد بودجه اشاره کردید که بخش عمده‌ای از آن یعنی ۱۰ میلیارد صرف اسکان هر شب سه هزار و ۵۰۰ نفر میهمانان استانی و خارجی در هتل می‌شود؛ تازه به‌تعبیر خودتان که گفته بودید هنوز تکلیف بودجه‌تان روشن نیست؛ یک مقدار درباره بودجه جشنواره تئاتر فجر امسال بگویید.
من شفاف هستم. ما برآوردی که به آقای وزیر و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دادیم 22 میلیارد و نیم بود، اما الآن از من بپرسید چقدر تا به حال گرفتید؛ من ۱۰ میلیارد هم نگرفته‌ام، تا چند روز پیش تکلیف هتل هم معلوم نبود، به همین خاطر من میهمانان خارجی را به هتل درجه سه بردم و اسکان دادم، این‌ها گفتن ندارد و سرجمعِ این هتلی که آن‌چنانی نیست، بیش از ۱۰ میلیارد هزینه شده است.
ما امسال گفتیم که اگر بتوانیم شرایط فراهم کنیم هنرمندان شهرستانی از اول تا پایان جشنواره، در جشنواره بمانند و از این آثار دیدن کنند. تماشای این نمایش‌ها، یک کلاس درسی برایشان باشد اما نتوانستیم! من با جنگ و دعوا توانستم پنج روز هنرمندان را اینجا اسکان دهم و کارهای جشنواره را ببینند. بیش از ۱۰ میلیارد پول هتل، غذای خارجی‌ها و ایرانی‌هاست، تازه آن موقع برآورد دادیم دلار ۲۷ـ۲۸تومانی بود، الآن دلار به بیش از 45 هزار تومان رسیده است، چه بودجه‌ای؟ چه پولی؟ ما هنوز بیشتر از ۱۰ میلیارد نگرفتیم و ما کمک‌هزینه گروه‌ها برای ساخت دکور و لباس و... را نداده‌ایم.
بعد از ۴۱ سال، ویترین تئاتر ایران نباید ردیف بودجه مصوب داشته باشد؟
چون بحث بودجه مطرح شد این نکته لازم به یادآوری است؛ در همین بودجه 1402 هم دوباره این انتقادها را عنوان کردند، چرا تئاتر و هنرهای تجسمی ردیف بودجه جداگانه‌ای ندارند و کماکان فقط سازمان سینمایی این بودجه جداگانه را دارد. بسیاری از اهالی تئاتر و از جمله خودتان نسبت به حمایت‌های مالی و معنوی از تئاتر همیشه انتقاد داشته‌اید که؛ چرا عدالت فرهنگی در بحث تئاتر محقق نمی‌شود؟ راهکار شما به مسئولین و مدیران جدید فرهنگی کشور در این زمینه چیست؟
من درخواستم از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کمیسیون فرهنگی این است که جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر، هنرهای تجسمی و موسیقی فجر باید ردیف بودجه مشخص و معین سالیانه داشته باشد، یعنی وقتی که وزارت ارشاد می‌خواهد بودجه تئاتر را به اداره‌کل هنرهای نمایشی اختصاص بدهد، اعلام کند این بودجه فقط برای اداره‌کل نمایشی و کارهای نمایشی است و این ردیف بودجه برای جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر است.
بعد از ۴۱ سال، ویترین تئاتر ایران نباید ردیف بودجه مصوب داشته باشد؟ که هیچ دبیر و مدیر هنرهای نمایشی‌ای غصه برگزاری درستِ جشنواره تئاتر فجر را نخورد؟ درخواستم این است که برای جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، ردیف بودجه مشخص و مصوب داشته باشند که بگویند سالی آن‌قدر پول جشنواره تئاتر فجر است و هیچ ربطی به بودجه اداره‌کل هنرهای نمایشی ندارد.
آیا با وجود این یکدستی و یکپارچگی که میان شما و اداره‌کل هنرهای نمایشی و معاونت هنری ارشاد نسبت به توسعه تئاتر و حمایت از اهالی این هنر ارزشمند وجود دارد و به‌تعبیر شما پوست‌اندازی‌هایی در تئاتری‌های جدید در حال رقم خوردن است، این ضرورت بین دولتمردان هم شکل خواهد گرفت که جریان حمایتی از تئاتر اتفاق بیفتد و شاهد یک رونق خوبی در حوزه‌های نمایشی‌مان باشیم؟
من فکر می‌کنم بیش از هرچیز، این ضرورت باید شکل بگیرد؛ اگر ما به این ضرورت رسیدیم که خانواده ایرانی و جوان ایرانی در سبد کالای فرهنگی‌اش، تئاتر را لحاظ کند برای آن سوبسید و امتیازاتی قائل می‌شویم این ضرورت، اتفاق می‌افتد، اما وقتی که این شرایط فراهم نمی‌شود دوستان و مدیران کلان فرهنگی به این ضرورت دست پیدا نمی‌کنند. از قدیم‌الایام این موضوع بوده و تا الآن هم وجود دارد اما اگر قرار باشد این فرهنگ‌سازی و شکل‌گیری این ضرورت مهم را در جامعه ایجاد کنیم حتماً از این هنر نمایشیِ ارزشمند و مهم حمایت خواهیم کرد.
سؤال دیگری که وجود دارد بحث تعامل با بخش خصوصی است؛ آیا به‌دنبال جذب حمایت از طریق اسپانسرها بوده‌اید؟
ما برای همین جشنواره، خیلی به‌دنبال اسپانسر بودیم اما متأسفانه دوستان بیشتر حرف می‌زنند و پای کار نمی‌آیند، شاید به‌خاطر شرایط سیاسی که اخیراً به وجود آمده است و شاید هم اسپانسرها به جمع تحریم‌کنندگان پیوسته‌اند! به‌نظر من این‌گونه جشنواره‌ها باید بودجه دولتی داشته باشند و دولت از آنها حمایت کند. در تمام کشورهای توسعه‌یافته هم شهرداری‌ها و نهادهای دولتی هستند که از ما حمایت می‌کنند. فروشنده‌ها هم ترفندهای مختلفی برای جذب سرمایه و پول دارند اما دولت می‌آید و به آنها کمک می‌کند. متأسفانه شهرداری‌ها به کمک ما نمی‌آیند؛ به هر حال بودجه کلانی دارند از عوارض نوسازی و خیلی از موضوعات مالی دیگر، راهکارهای زیادی وجود دارد و می‌تواند در مسیر فرهنگ و هنر توسعه ایجاد کند.
شما اشاره کردید گویا بخش خصوصی تمایلی به حمایت از تئاتر نداشته که به میدان نیامده است، اما این عدم تعامل درست به عدم تمایل‌شان برمی‌گردد و یا کم‌کاری خود جامعه تئاتری؟
این حقیقت هم وجود دارد که نمی‌توانند ریسک کنند، وقتی سرمایه‌گذاری می‌کنند ممکن است بودجه‌شان برنگردد. ببینید سالن‌ها چقدر ظرفیت دارند و چند شب اجرا می‌روند. صاحب سالن چقدر پول می‌گیرد و این مسائل شرایط را سخت می‌کند. دو سالِ کرونا هم تئاتر را تعطیل کرد و گاهی هم مثل این ناآرامی‌های اخیر، شرایط را برای تئاتری‌ها سخت و برخی اوقات هم تئاتر را تعطیل می‌کند.
در مورد کیفیت آثار هم صحبت کنید، برای انتخاب آثار از شهرستان‌ها و حتی آثار بین‌المللی چه نگاهی داشتید؟
ما در فراخوان اعلام کردیم که هرکس می‌خواهد در بخش خیابانی شرکت کند، فیلمش را برای ما ارسال کند. حدود ۱۱۵ اثر به دبیرخانه آمد تا یک هیئت داوری، نزدیک به 45 اثر را برای مرحله بازبینی «زنده» انتخاب کردند، سپس داوران‌مان و هیئت بازبینی‌مان را به شهرستان‌ها و استان‌ها فرستادیم تا کارها را به‌شکل زنده بازبینی کنند. ماحصل بازبینی هیئت انتخاب، نزدیک به ۲۱ اثر انتخاب شد؛ بقیه آثار هم برگزیده‌های جشنواره‌های کشوری و ملی بودند مثل مقاومت، ایثار و بسیج، منتخب‌شان را ارسال کردند و ما آنها را در جشنواره تئاتر فجر قرار دادیم.
جزئیاتی از تئاترهای خیابانی و وضعیت تأمین امنیت‌شان
نکته بعدی درباره بخش تئاتر خیابانی است؛ آیا گستردگی سال‌های قبل را دارد؟ با توجه به شرایط کشور و ایجاد فضای امید به جامعه بهتر نبود که گسترده‌تر در مراکزی به اجرا می‌رسید؛ نگاه‌تان در این زمینه چطور بود؟ تأمین امنیت گروه‌های تئاترهای خیابانی با کیست؛ آیا نظارت به‌عهده جشنواره و اداره‌کل هنرهای نمایشی خواهد بود؟
ما سعی کردیم که دو محل بیشتر برای تئاتر خیابانی درنظر نگیریم که بتوانیم آن را کنترل کنیم؛ یکی در همین پهنه تالار رودکی است که داوران اینجا نمایش‌ها را می‌بینند و یک مرکز دیگر در زیرگذر میدان ولی‌عصر(عج) است که دوستان شهرداری گفتند "نگران امنیت نباشید و ما آن را تأمین می‌کنیم."، تلاش‌مان این بود که شرایطی فراهم کنیم که احیاناً حاشیه‌سازی و یا اتفاقی ایجاد شد بتوانیم آن را کنترل کنیم.
ماجرای تحریم‌کنندگانی که دستمزدهای ۳ یا ۴ میلیاردی می‌خواستند
در ابتدای صحبت‌هایتان اشاره کردید که برخی از تحریم‌کنندگان گفتند "دوست داریم برگردیم."، و شما هم میدان را باز کردید که در جشنواره شرکت کنند، آیا با وجود این، با چهره‌های حوزه تئاتر دیدار داشتید که نمایش‌هایشان را برای جشنواره داشته باشند یا جزو سیاست‌های جشنواره نبود؟ در بخش اجراهای داخلی با چه گروه‌هایی رایزنی کرده‌اید؟ هر سال از ضرورت دعوت از گروه‌های شناخته‌شده و اسم‌ورسم‌دار صحبت می‌شود، میان آنان چه گروه‌هایی هستند؟
ما از بسیاری دعوت کردیم اما از ما دستمزدها و بودجه‌های کلان می‌خواستند، مثلاً می‌گفتند "ما یک نمایش بخواهیم تولید کنیم 3 تا 4 میلیارد هزینه‌اش است". من گفتم "هنوز خودمان هم نمی‌دانیم بودجه‌مان چقدر هست و نمی‌توانیم به شما قول بدهیم 3، 4 میلیارد به شما بدهیم."
حالا به این بهانه‌ها، تولید اتفاق نیفتاد و دوستان پیشکسوت و شناخته‌شده ما کار نکردند، اما جوانان و شهرستانی‌های ما عاشق کارشان هستند در واقع تمرین می‌کردند و اجرا می‌‌رفتند، عاشقانه پای کار ایستادند و جهادگرانه تا آخر که این روزها جشنواره به راه افتاده است، پای ما ایستاده‌اند.
خیلی خوب به این نکته اشاره کردید که این تحریم‌کنندگان دستمزدهای نجومی را مطرح کردند و به این بهانه‌ها نیامدند، یعنی در واقع تحریم یا هرچیز دیگری مسئله نبوده است و دستمزدشان تأمین می‌شد احتمالاً گروه‌هایی از آنها هم در جشنواره حضور داشتند...
بعید به‌نظر نمی‌رسید؛ به هر حال بعضی‌ها در واقع به‌لحاظ مالی حمایت‌شان می‌کردیم حتماً می‌آمدند و در جشنواره شرکت می‌کردند.
وضعیت اجرای آنلاین تئاتر به کجا می‌رسد؟
از این بحث بگذریم، نکته‌ای را بارها شما درباره‌اش صحبت کردید و در دوران کرونا هم تجربه شد؛ آن موضوع اجرای آنلاین تئاتر بود؛ اگر قرار است این فضا را در تئاتر داشته باشیم سازوکار آن به چه شکل خواهد بود؟
هر روز در واقع نمایش‌هایی که در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر اجرا می‌شود در تلویزیون تئاتر ایران بارگذاری می‌شود و علاقه‌مندان و عاشقان تئاتر می‌توانند با هزینه اندکی به تلویزیون تئاتر ایران مراجعه و نمایش‌شان را انتخاب کنند و ببینند.
قرار بود شهاب حسینی داور جشنواره تئاتر فجر شود
شنیده‌هایی وجود دارد که قرار بود با شهاب حسینی همکاری در جشنواره تئاتر فجر داشته باشید؛ چرا این اتفاق نیفتاد؟
آن اوایل که در واقع ما تازه در حال برنامه‌ریزی بودیم فراخوانی را تنظیم کردیم یک جلسه‌ای را با جناب آقای حسینی در بنیاد سینمایی فارابی داشتیم، با او صحبت کردیم و گفت "می‌خواهم بروم سر یک فیلمی، اگر نرفتم به شما خبر می‌دهم."، بعد مشغول آن فیلم شدند و توفیق نشد با او همکاری داشته باشیم.
قرار بود در هیئت داوران باشند؟
بله قرار بود در بخش داوری کنار ما باشند.
در هر دوره جشنواره هر یک از دبیران متناسب با صلاحدید خود تغییراتی ایجاد می‌کنند، هرچند از تغییرات ضروری باید استقبال کنیم اما برای جشنواره‌ای به‌اعتبار فجر، داشتن یک سازوکار و اساسنامه مشخص، نیاز است، آیا وقت آن فرا نرسیده است و با توجه به نگاه و شناختی که شما نسبت به تئاتر دارید، ساختار و اساسنامه معینی داشته باشیم؟
ما همان اوایل یک تیم پژوهشی مشخص کردیم که این کار را انجام بدهیم و اساسنامه‌ای برای جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر بنویسیم، به این واسطه همه از این موضوع، تبعیت کنند اما متأسفانه کسری بودجه و عدم توانایی ما در مسائل مالی به ما اجازه نداد این کار را دنبال کنیم و به سرانجام برسانیم.
پیش‌بینی‌تان برای انتخاب نمایش‌ها چیست و فکر می‌کنید نتایج از چه‌زمانی اعلام می‌شود؟
من فکر می‌کنم رقابت بسیار سخت باشد و آثار، آثار درخشانی است و همین موضوع رقابت سختی را بین گروه‌ها برای کسب جایزه‌های مختلف ایجاد خواهد کرد.
نتایج از چه‌زمانی اعلام می‌شود؟
۱۱ بهمن اختتامیه هست.
آخرین نکته ما برمی‌گردد به همان جمله‌ای که هوشنگ توکلی هنرمند پیشکسوت در جریان نشست خبری به آن اشاره کردند؛ بحث جاسوس‌های فرهنگ و هنر بود، شما هم اعتقاد به این نکته دارید؟
بله حتماً. به هر حال دستگاه‌های فرهنگی ما این اجازه را به خیلی‌ها دادند که بی‌جا دخالت کنند و در کارهایی مشارکت داشته باشند که بعدها معلوم شد نمی‌توان به یک‌سری از افراد اعتماد کرد و باید مراقب بود.
این غفلت را سال‌ها همه ما داشتیم مخصوصاً دستگاه فرهنگی داشتند، بیشتر غفلت کردیم از اینکه ما با چه‌کسی کار نکنیم با چه‌کسی کار بکنیم، چه‌کسی در دستگاه‌های فرهنگی ما باشد و چه‌کسی نباشد، این سهل‌انگاری‌ها و غفلت‌ها باعث شد نفوذهای فرهنگی در کشور ایجاد شود.
