نمایشگاه‌های انحصاری لوازم خانگی ممنوع!
هدف از برگزاری نمایشگاه‌های لوازم خانگی، استفاده بهینه از ظرفیت هاست اما گویا رویه تغییر کرده است؛ فعالان بازار از دستگاه‌های نظارتی اعم از سازمان بازرسی کل کشور و نهاد ریاست جمهوری انتظار دارد نسبت به دریافت هزینه‌های این نمایشگاه توسط یک انجمن خاص رسیدگی کنند.
انجمن‌ها و تشکل‌های فعال در حوزه لوازم خانگی از وجود انحصار در برگزاری نمایشگاه بین المللی گله می‌کنند و معتقدند بر اساس قانون دستور العمل صدور مجوزهای نمایشگاهی، برگزاری نمایشگاه برای تشکل‌ها، اتحادیه‌ها و انجمن‌ها ممنوع است. این تشکل‌ها در قالب شورای سیاستگذاری می‌توانند ایفای نقش کنند. متاسفانه برخلاف قانون، سال گذشته، وزارت صمت با برگزاری نمایشگاه بین المللی لوازم خانگی توسط انجمن صنایع لوازم خانگی موافقت کرد.
این نمایشگاه به جای اینکه محل نمایش تولیدات ایرانی باشد، محل فروش لامپ، بلور و کریستال و حتی سرویس قاشق و چنگال بود و در حالی که اسم بین المللی را یدک می‌کشید هیچ برند وبازدید کننده خارجی نداشت. صرف نظر از هزینه‌های بالای حق عضویت، ورودی، برای هر غرفه بسته به جانمایی آن حدود ۵۰۰ تا ۱٫۵ میلیارد تومان (یک و نیم میلیارد تومان) هزینه داشت.
فعالان بازار این صنعت از دستگاه‌های نظارتی اعم از سازمان بازرسی کل کشور و نهاد ریاست جمهوری انتظار دارد ضمن نظارت بر نحوه برگزاری از این دست نمایشگاه‌ها، نسبت به دریافت این هزینه‌ها و برگزاری نمایشگاه خلاف قانون توسط یک انجمن خاص رسیدگی کنند.
هدف از برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی و بین المللی لوازم خانگی، استفاده بهینه از ظرفیت سازی‌هایی است که در رشته‌های مختلف صنعت لوازم خانگی بوجود آمده و معرفی دستاوردها و محصولات با کیفیت لوازم خانگی، کمک به ارتقا درآمدهای ارزی و توسعه صادرات غیرنفتی کشور و رشد و توسعه بازار داخلی لوازم خانگی کشوراست.
در سالهای اخیر برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی این صنعت با نابسامانی‌هایی روبرو شده است. یکسال مجوز برگزاری نمایشگاه را سازمان توسعه تجارت ایران صادر میکند. باوجود تسریع قانون گذرا مبنی بر ممنوعیت صدور مجوز برگزاری نمایشگاه‌ها، انجمن‌ها، تشکل‌ها، اتحادیه‌ها و سازمان‌های دولتی طی سالهای اخیر شاهد این هستیم که برای صرفا یک انجمن خاص توصیه شده برخلاف ضوابط مجوز برگزاری نمایشگاه لوازم خانگی صادر شده و اصرار متولیان بر ادامه این تخلف جای سوال دارد و به جای عرضه لوازم خانگی برقی، بلور و کریستال، ظروف پلاستیکی، وسایل آشپزخانه و بعضا بهداشتی به نمایش گذاشته می‌شود. آیا اجرای نمایشگاه‌های تخصصی براساس قانون مشخص برگزار می‌شود؟ وزارت صمت بر چه مبنایی مجوزهای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی را صادرمی کند؟
خبرهای رسیده، حاکی از آن است که سیر تخلفات سال گذشته امسال نیز همچنان ادامه دارد و انجمن صنایع لوازم خانگی در حال تدارک برگزاری نمایشگاه جدید در مرداد ماه امسال است. مگر سازمان توسعه تجارت کشور تقویم رسمی برای برگزاری نمایشگاه ندارد؟ که هر سال تاریخ برگزاری تغییر میکند. ؟ سال گذشته آبان برگزار شد و امسال در مرداد ماه قرار است برگزار شود!
براساس بند ۵ ماده ۴ دستور العمل صدور مجوز نمایشگاهی، تشکل‌های مردم نهاد، (انجمن‌های لوازم خانگی) تشکل‌های «غیر انتفاعی هستند» و اجازه ایجاد کار درامدزا ندارند. در طول سال‌هایی که نمایشگاه تخصصی برگزار می‌شود، هرگز مجوزی به نام هیچ کدام از تشکل‌ها صادر نشده، زیرا غیر قانونی است. اما در سالهای اخیر صدور مجوز چرا فقط برای تنها یک انجمن به نام انجمن صنایع لوازم خانگی انجام می‌شود؟ علاوه براین برای صدور مجوز برگزاری نمایشگاه تخصصی در راستای شفاف سازی و جلوگیری از رانت، باید اطلاع رسانی عمومی انجام شود.
طبق بند ۱- ماده ۶ دستور العمل فوق برای انتخاب مجری باید فراخوان شود.
در سنوات قبل، فراخوان صادر شده از طریق درج در سایت سازمان توسعه تجارت ایران و کانال واتساپی مجریان نمایشگاهی صورت می‌پذیرفت، در حالیکه برای برگزاری نمایشگاهی که قرار است مرداد ماه امسال توسط انجمن صنایع لوازم خانگی برگزار شود، اطلاع رسانی از این دو طریق انجام نشده است. تخلف دیگری که امسال در صدور مجوز برگزاری نمایشگاه تخصصی لوازم خانگی اتفاق افتاده، این است که به توصیه سازمان توسعه تجارت، انجمن صنایع لوازم خانگی شرکتی را با اکثریت سهام به نام اشخاص حقیقی اعضای هیئت مدیره انجمن به ثبت رسانده‌اند و ۷ ماه از ثبت این شرکت گذشته است.
براساس بند ۶_۲ دستور العمل برنامه ریزی و نظارت بر رویدادهای تجاری شرکت‌ها برای برگزاری نمایشگاه باید حداقل ۲۵۰ امتیاز داشته باشند، اما با توجه به اینکه این شرکت جدید التاسیس سابقه‌ای ندارد، امتیازش صفر است و عملا نمی‌تواند نمایشگاه برگزار کند.
کنشگران معتقدند برای برگزاری نمایشگاه تخصصی بین المللی لوازم خانگی می‌بایست یکی از شرکتهای واجد الشرایط، شرکت سهامی نمایشگاه به عنوان مجری و انجمن‌های صنعت لوازم خانگی در قالب شورای سیاستگذاری برای برگزاری نمایشگاه انتخاب شود.
در این شرایط با مشارکت تولید کنندگان بزرگ و کوچک، تامین کنندگان قطعات و انجمن‌های تخصصی لوازم خانگی می‌توان یک نمایشگاه تخصصی برگزار کرد که در ان استانداردهای نمایشگاه بین المللی اعم از بازدید ۱۰ تا ۱۵ درصدی، بازدیدکنندگان و حضور حداقل ۵ درصدی برندهای خارجی برگزار کرد.
در رویدادی که آبان ماه سال گذشته در نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد، تولید کنندگان و برندهای بزرگ از حضور در نمایشگاه امتناع کردند، به جای عرضه لوازم خانگی برقی، بلور، کریستال، سرویس قاشق و چنگال، لوازم اشپزخانه و بهداشتی و ظروف پلاستیکی به نمایش گذاشته شد.
از آنجایی که برگزار کننده نمایشگاه انجمنی با رویکرد حمایت از واردات بود و عملا به دلیل رویه درآمدزایی و نه با جهت گیری توسعه‌ای صادرات، امور اجرایی نمایشگاه را پیش می‌برد، تولید کنندگان بزرگ لوازم خانگی با تبعیض‌های ناروا مواجه شده و بخاطر عدم اثربخشی نمایشگاه، تمایلی به مشارکت نداشتند به گونه‌ای که این انجمن مجاز بود، کالاها را فقط به نمایش بگذارد، نسبت به برنامه ریزی و اجرای رویدادهای همزمان با نمایشگاه از قبیل برگزاری میزهای تخصصی، مسابقات، بهبود کیفیت، با هدف ارتقا مهارت‌ها و رقابت پذیر نمودن عرصه تولید صادراتی، اجرای کنگره تخصصی، راه اندازی غرفه بسته بندی صادراتی، پذیرش همزمان هییت‌های تجاری، بازیابی و سرمایه گذاری، برقراری ارتباط صنعت با پارک‌های علم و فناوری و... اقدام نماید که اینگونه شد، لذا نمایشگاه به جای نقش آفرینی و ارتقا کمی و کیفی تولید صادراتی، کسب درآمدهای رانتی بادآورده نظر متولیان بوده از فلسفه وجودی فاصله گرفته و ضد کارکرد و اراده قانون گذار عمل نموده است.
در این اثنا غرفه داران کالاهای عرضه شده را فاکتور کردند و به فروش رساندند. ضمن اینکه به معنای واقعی نمایشگاه برگزار شده اصلا تخصصی و بین المللی نبوده است. زیرا همزمان با برگزاری نمایشگاه هیچ رویداد مرتبطی اجرا نشده و برند و بازدید کننده خارجی نیز در نمایشگاه حضور نداشتند. اکنون این سوال مطرح می‌شود که ایا سازمان توسعه تجارت که مجوز برپایی این نمایشگاه تخصصی را صادر کرده‌است تعریفی از اجرای بندهای قانونی و بین المللی بودن ان دارند؟
عدم نظارت وزارت صمت بر نحوه برگزاری و مبالغ اجاره غرفه‌ها
خبرهای رسیده به خبر نگار ما حاکی از آن است که سال گذشته همزمان با جانمایی غرفه‌های نمایشگاهی و با ابزار جانمایی در سالن های پرمخاطب مبالغ هنگفتی از غرفه داران تحت عنوان کمک به انجمن، توسط انجمن برگزار کننده نمایشگاه از متقاضیان غرفه اخذ شده است و هیچ نهادی اعم از دفتر بازرسی وزارت صمت، سازمان توسعه تجارت، شرکت سهامی نمایشگاه‌ها و معاونت صنایع عمومی وزارت صمت بر نحوه برگزاری این نمایشگاه و این هزینه‌های اخذ شده نظارتی نداشتند.
به گواه شرکتهای حاضر در نمایشگاه سال گذشته شرکت های غیر عضو متقاضی شرکت در نمایشگاه را با ابزار دولتی به غنیمت گرفته شده مجبور به عضویت در انجمن خود نموده و بابت حق ورودی مبلغ ۳۰ میلیون تومان و بابت حق عضویت ۱۵ میلیون تومان از ار شرکت اخذ نموده اند. این مبالغ غیر از اجاره غرفه، کمک به انجمن بوده است. شایان ذکر است برای کمک به انجمن مبالغی بین ۵۰۰ میلیون تا ۱٫۵ میلیارد تومان (یک و نیم میلیارد تومان) بسته به جانمایی غرفه‌ها اخذ شده است. نکته قابل تامل اینکه در ۷ ماه گذشته علارقم چند مکاتبه مبنی بر ضرورت گزارش دهی پیرامون برگزاری نمایشگاهی، هیچ گزارشی از عواید این نمایشگاه در سال گذشته منتشر نشده است. حتی انجمن‌های تخصصی عضو شورای سیاست گذاری نمایشگاه نیز علی رقم مطالبه براساس توافق کتبی فی مابین گزارشی دریافت نکرده‌اند.
اکنون این سوال مطرح است که مسئولان مربوطه در وزارت صمت که در صدور مجوز برپایی این نمایشگاه دچار تخلف شده‌اند و همچنان بر ادامه این روند غیر قانونی در مرداد ماه امسال اصرار دارند، ایا توجیهی برای عملکرد خود دارند؟
وزارت صمت به عنوان متولی صنعت لوازم خانگی چرا براساس بندهای قانونی برگزاری نمایشگاه‌ها سایر انجمن‌ها را پای کار نمی‌اورد؟ یکی از اهداف برگزاری نمایشگاه تخصصی حضور خارجی ها و رشد صادرات است والا بازارهای سراسر کشور مملو از عرضه کنندگان لوازم خانگی است، دیگر نیازی به برگزاری نمایشگاه با هزینه‌های هنگفت نیست. ضمن اینکه این نمایشگاه اصلا تخصصی نیست و سایر لوازم اشپزخانه و. . در ان عرضه می‌شود.
