ناامیدی اجتماعی عامل اصلی مهاجرت دانشجویان ایرانی

دکتر بهرام صلواتی امروز در مراسم رونمایی از سالنامه مهاجرتی ایران ۱۴۰۱ با اشاره به آشفتگی آماری در زمینه میزان مهاجرت‌ها، اظهار کرد: میزان ایرانیان مقیم کشورهای مقصد ۲ میلیون و ۸۶ هزار نفر است، ولی بر اساس آمارهای شورای عالی ایرانیان ۴ میلیون نفر اعلام شده و باید پرسیده شود که این آمار بر اساس چه معیاری اعلام شده است.

وی با بیان اینکه عدد ۲ میلیون و ۶۲ هزار نفر بر اساس مستندات و آمارهای بین‌المللی متقن است، یادآور شد: از سوی دیگر سازمان امور دانشجویان اعلام کرد ۹۵ هزار دانشجو در خارج از کشور هستند و ما نتوانستیم به این آمارها دسترسی داشته باشیم.

صلواتی به آمارهای این سالنامه در خصوص وضعیت جا به جایی دانشجویان اشاره کرد و افزود: بررسی ما نشان می‌دهد میزان مهاجرت جهانی دانشجویان از ۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۰ به ۶.۳ میلیون نفر رسیده و ایران از این روند افزایشی بی‌نصیب نبوده، چرا که تراز مهاجرت دانشجویان از ۱۷ هزار نفر به تراز ۶۶ هزار نفر رسیده‌ است.

وی با بیان روسیه مقصد دانشجویان نبوده، ولی اکنون به مقاصد مهاجرت دانشجویان اضافه شده است، یادآور شد: نرخ رشد جمعیت دانشجویان بین‌المللی ایرانی از نرخ رشد جمعیت دانشجویان در سطح بین المللی سبقت گرفته است. در گذشته انگیزه تحصیلی، بورسیه تحصیل و رشته‌ها و عوامل تکنیکی عامل پیشران مهاجرت دانشجویان بوده، ولی اکنون این عوامل کمرنگ شده و عوامل رانشی غالب شده است.

رئیس رصدخانه مهاجرت ایران، عوامل کلان اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و ناامیدی اجتماعی را از عوامل اصلی مهاجرت دانشجویان عنوان کرد و ادامه داد: سن مهاجرت در حال کاهش است و اکنون خانواده ها فرزندان را به خارج می فرستند تا آنها به فرزندان خود ملحق شوند؛ از این رو به سازمان امور دانشجویان هشدار می دهیم که سدی به نام آزادسازی مدرک موجب می شود که دانشجویان به دانشگاه ها نروند.

به گفته وی، برای نگهداشت دانشجویان و نیروی کار باید به آرامش روان دانشجویان توجه شود.

رئیس رصدخانه مهاجرت ایران گفت: به منظور بازگشت مهاجران به کشور از سوی معاونت علمی ریاست جمهوری برنامه همکاری با متخصصان ایرانیان مقیم خارج آغاز شد و طی آن ۸ هزار نفر درخواست دریافت تسهیلات و ارتباط کاری را ارائه دادند.

وی اظهار کرد: تا مرداد ماه ۱۴۰۱ تعداد ۲۴۸۷ نفر به ایران بازگشت قطعی دارند، ولی نمی دانیم از این نفرات چه تعداد از کشور خارج شده‌اند.

صلواتی با بیان اینکه متخصصان بازگشته به ایران از کشورهای امریکا، استرالیا، کانادا، انگلستان و مالزی بوده اند، گفت: به طور کلی نرخ بازگشت نسبت به نرخ خروج پایین تر است.

وی ادامه داد: تعداد متخصصان بازگشته به کشور چشم نواز نیست، ولی نسبت به کاری که شده؛  قابل توجه است.

رییس رصدخانه مهاجرت ایران گفت: آمارها نشان می دهد برای هر فردی حدود ۲ میلیارد دلار در بخش آموزش، سلامت و تحصیل هزینه می شود.

صلواتی ادامه داد: در بخش ویزاهای استارت‌آپ‌ها، در سال ۲۰۲۱ از سوی کانادا تعداد ۸۰ ویزا و از سوی انلگستان ۳۰ ویزا برای استارت آپ های ایرانی صادر شد و ابین تعداد در سال ۲۰۲۲ به ترتیب ۳۰ و ۱۴ ویزا بوده است.