چرا در هر دست ۵ انگشت داریم؟
فسیل‌های کشف شده از چهارپایان اولیه نشان می‌دهد که آن‌ها بیشتر از پنج انگشت در هر دست یا پا داشته‌اند؛ اما ظاهرا ضرورت‌های زندگی در خشکی به تدریج منجر به حذف تعدادی از انگشت‌ها شده است.
شاید فکر کنید داشتن انگشتان بیشتر به‌دردبخور باشد، مثلاً سریع‌تر تایپ می‌کنید یا مهم‌تر از آن، پفک‌های حلقه‌ای بیشتری را با انگشتان‌تان برمی‌دارید. اما چرا ما به داشتن ۱۰ انگشت در دست و پا محدود شده‌ایم؟ آیا امکان دارد انگشت‌های گذشته‌مان را پس بگیریم؟
شواهد فسیلی نشان داده است که چهارپایان در اعصار گذشته بیش از پنج انگشت دست و پا معروف به پلی‌داکتیلی داشتند. برای نمونه، آکانتوستگا، گونه‌ای از جانوران که حدود ۳۶۰ میلیون سال پیش می‌زیست، هشت انگشت پا داشت. با این حال، حدود ۱۵ میلیون سال بعد، چهارپایان پنج انگشتی پدیدار شدند.
چرا انگشتان پاهای چهارپایان کاهش یافت؟
محققان بر این باورند که چهارپایان در دوره دِوُنین پسین عمدتاً ساکن خشکی بودند و عضوی با ساختار استخوانی داشتند که راه رفتن روی خشکی را بسیار آسان‌تر می‌کرد. در مقایسه، چهارپایان اولیه مانند Acanthostega و Icthyostega یک استخوان L مانند در اندام فوقانی خود داشتند که احتمالاً حرکت آن‌ها را در خشکی محدود می‌کرد. با توجه به اینکه تصور می‌شد آن‌ها زمان بیشتری را در آب یا نزدیک آن سپری کرده‌اند، منطقی است که هنوز هم به پاهای فوق‌العاده انعطاف‌پذیر نیاز نداشته باشند.
با توجه به اینکه این تغییر در ساختار استخوان و شمار انگشتان تقریباً در یک زمان اتفاق افتاده است، ممکن است داشتن انگشتان کمتر به زندگی در خشکی نیز کمک کرده باشد. در حال حاضر، این فقط یک نظریه است. دیرین‌شناسان برای رسیدن به نتیجه‌ی قطعی، شواهد فسیلی کافی ندارند.
در زیست‌شناسی تکاملی یک اصل شناخته‌شده به نام قانون دولو (Dollo’s Law) وجود دارد. مفهوم دولو مانند انداختن گوشی هوشمند در رودخانه است، یعنی وقتی یک موجود زنده، ساختار پیچیده‌ای را از دست می‌دهد، بعید است آن را دوباره پس بگیرد.
اما در عمل، زندگی شروع به نشان دادن استثناهای این قانون کرده است. برای نمونه، سال ۲۰۱۷، دانشمندان مارمولکی را کشف کردند که تکامل یافته بود و مجدداً می‌توانست تخم بگذارد. با این حال، رویدادهایی مانند این هنوز هم نسبتاً نادر هستند.
اگر مایل نیستید منتظر تکامل طبیعی بمانید، از نظر تئوری، امکان معرفی مجدد یا ویرایش ژن‌های دخیل در شکل گیری ارقام وجود دارد. دست و پا زدن در این راه شاید ایده‌ی خوبی نباشد، چون این ژن‌ها معمولاً در رشد کلی بدن دخیل هستند. پس، تا تکامل بعدی که معلوم نیست چه خواهد بود، همین ۱۰ انگشت دست و پا برای ما کافی است!
