در سال ۲۰۲۳ چه بلایی سر زمین آمد؟
از ساخت جزایر مصنوعی گرفته تا ویرانی‌های زیست محیطی ناشی از شکسته شدن سد کاخوفکا در اوکراین؛ انسان‌ها در یک سال گذشته تغییرات متعددی در سطح کره زمین ایجاد کردند.
این روز‌ها در کره زمین مکان‌های محدودی را می‌توان یافت که در آن‌ها اثری از انسان‌ها دیده نشود. طبق برآورد‌های انجام شده، ۹۵% از خشکی‌های سطح کره زمین (بدون احتساب قطب جنوب که حتی در آنجا هم بشر، رد پای خود را به جای گذاشته)، نشانه‌هایی از فعالیت انسانی رویت می‌شود. براساس یک تحلیل اخیر، حدود ۱۶% از سطح کره زمین به شدت تغییر شکل یافته است.
به گزارش خبرآنلاین، توسعه‌های شهری، اقدامات مهندسی در مقیاس بزرگ و پروژه‌های معدنی این روز‌ها در حال تغییر کلی چشم‌انداز سیاره‌مان هستند و این در حالی است که جنگل‌زدایی و کشاورزی، کل اکوسیستم را تغییر می‌دهد. آلودگی‌های تولید شده توسط انسان تقریبا در گوشه گوشه کره زمین به چشم می‌خورد.
ایجاد تغییرات در سطح کره زمین در سال ۲۰۲۳ نیز با سرعتی بالا ادامه داشت. در این مقاله قصد داریم تا به برخی از چشمگیرترین تغییراتی که در سال ۲۰۲۳ توسط انسان‌ها در سطح سیاره‌مان ایجاد شده، اشاره کنیم:
فاجعه جزیره ریف پیرسون
تا دو سال پیش، ریف پیرسون در دریای چین جنوبی، یک جزیره مرجانی کوچک در بین بیش از ۱۰۰ صخره و ذرات مرجان پوشیده از شن بود و وقتی از فضا به این منطقه نگاه می‌کردید، به عنوان بخشی از جزایر اسپراتلی دیده می‌شد. (در عکس زیر، می‌توانید ببینید که این منطقه در سال ۲۰۲۱ چگونه به نظر می‌رسیده). اما ویتنام که از اواخر دهه ۱۹۷۰ این جزیره را اشغال کرده، در اواخر سال ۲۰۲۱، یک پروژه بزرگ را در این منطقه آغاز کرد. آن‌ها با لایروبی و دفن زباله‌ها، حدود ۶۶ هکتار زمین به جزیره اضافه کرده و بدین ترتیب یک بندر محافظت شده در وسط صخره‌ها ایجاد کردند که این در تصاویر ماهواره‌ای که در آگوست سال ۲۰۲۳ گرفته شد، قابل رویت است.
توسعه جزیره پیرسون، تنها یکی از چندین پروژه زمین‌سازی است که ویتنام از سال ۲۰۲۱ در جزایر اسپراتلی انجام داده. این در حالی است که برخی کشور‌های دیگر از جمله چین، فیلیپین و تایوان، ادعای مالکیت بر جزایر را داشته‌اند و در حال حاضر هم تنش‌هایی در این رابطه بین این کشور‌ها وجود دارد.
براساس گزارش مرکز مطالعات بین‌المللی استراتژیک شفافیت در مسائل دریایی آسیا که بر محیط زیست دریایی منطقه نظارت دارد، در سال ۲۰۲۳، ویتنام، ۱۳۳ هکتار زمین اضافی در پنج پایگاه جزیره‌ای جدید در اسپراتلی ایجاد کرده است. طبق ادعای این سازمان، در یک دهه اخیر، ۲۱۵۰ هکتار از صخره‌های مرجانی برای ساخت جزیره در دریای چین جنوبی تخریب شده که بیشتر این اقدامات توسط چین انجام شده و در این جزایر تازه ساز، چندین پایگاه نظامی، از جمله یک پایگاه هوایی بزرگ دایر شده است.
استخراج بیش از پیش لیتیوم
در سال‌های اخیر با افزایش تعداد خودرو‌های الکتریکی و دیگر دستگاه‌های باتری‌دار، تقاضا برای لیتیوم در سراسر دنیا افزایش یافته و هشدار‌ها درباره کمبود این فلز حیاتی در سال‌های آتی باعث شده تا حرص و طعم برای استخراج لیتیوم بیشتر شود.
از جمله پروژه‌هایی که در سال ۲۰۲۳ آغاز شد، پروژه کوچاری اولاروز در آرژانتین است. به وضوح می‌توان حوضچه‌های تبخیر سبز رنگ را در تصویر ماهواره‌ای گرفته شده توسط Maxar Technologies رویت کرد. تبدیل نمک‌زار‌ها به آب نمک و تبخیر آب نمک برای دستیابی به لیتیوم، بلایی است که در سال گذشته میلادی بر سر نمک‌زار‌های آمریکای لاتین آمده است.
شکسته شدن سد کاخوفکا
در ششم ژوئن سال ۲۰۲۳، یک سری انفجار صبحگاهی، باعث شکافته شدن سد کاخوفکا در اوکراین شد و در پی این اتفاق، حجم زیادی از آب به رودخانه دنیپرو سرازیر شده و همین منجر به سیل شدیدی در پائین دست شد. ارتش اوکراین، روسیه را به منفجر کردن عمدی سد متهم کرد و از سوی دیگر روسیه، اوکراین را مقصر این سانحه عنوان کرد. در نبود سدی که بتواند جلوی آب را بگیرد، در ماه‌های بعد مناطق و چشم‌انداز بالا و پائین سد، دستخوش تغییرات فراوانی شد. شبکه‌ای از کانال‌هایی که از سد تغذیه می‌کردند، در طول تابستان خشک شده و کارگران زمین‌های کشاورزی اطراف، برای آبیاری محصولات‌شان به دردسر افتادند.
قبل از انفجار این سد، سطح آب در سد کاخوفکا در بالاترین سطح در چند سال اخیر بود، ولی بعد از شکسته شدن آن، تقریبا خشک شد.
ارزیابی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، این آسیب را یک "فاجعه زیست‌محیطی بزرگ" عنوان کرد که به مراتب فراتر از مرز‌های اوکراین را در برمی‌گیرد. چرا که این سد به خودی خود یک اکوسیستم کاملا کارآمد بود که نابود شد و از سوی دیگر سیل در پائین دست، آسیب گسترده‌ای به زیستگاه‌های طبیعی و جوامع گیاهی وارد آورد. این سازمان هشدار داد که آسیب ناشی به دلیل ویرانی سد، احتمالا غیرقابل بازگشت است.
آسیب‌های زیست‌محیطی قابل‌توجه دیگر
در کوه‌های شان در شرق میانمار، تغییر شیوه‌های کشاورزی، باعث تغییر شکل سطح دریاچه اینل شده است. این دریاچه که به عنوان میراث جهانی یونسکو شناخته می‌شود، به خاطر باغ‌های شناوری که توسط روستاییان ساکن در سواحل، برروی آن ایجاد شده و همچنین ماهیگیرانی که از پا‌های خود به عنوان پاروی قایق‌هایشان استفاده می‌کنند، شهرت دارد. اما رشد آبزی‌پروری گوجه‌فرنگی در مقیاس گسترده در این دریاچه، باعث شده تا سطح آن به طرز چشمگیری کاهش پیدا کند.
در ارتفاعات کوه‌های آند (ارتفاع تقریبا ۴۴۰۰ متری) در شیلی، یک سوراخ بزرگ در دل زمین باز شده. این سوراخ در حقیقت معدن روباز مس "کبرادا بلانکا" است که فعالیتش در سال ۲۰۲۳ گسترش یافته. شرکت‌هایی که این معدن را اداره می‌کنند، امیدوارند تا بتوانند سالانه ۳۰۰ هزار تن مس از آن استخراج و تولید کنند.
در سالی که گذشت، قطعه‌ای از بیابان در فاصله ۳۵ کیلومتری ابوظبی در امارات متحده عربی، به بزرگترین نیروگاه خورشیدی تک‌سایتی جهان تبدیل شد و در این منطقه بیش از ۴ میلیون پنل خورشیدی رو به سمت آسمان نصب گردید تا پروژه برق خورشیدی الظفره که قادر به تولید برق کافی برای بیش از ۲۰۰ هزار خانه است، راه‌اندازی شود.
در سپتامبر سال ۲۰۲۳، اتیوپی اعلام کرد که با موفقیت سد بزرگ رنسانس اتیوپی را برروی رود نیل آبگیری کرده است. اما انتشار این خبر، خشم کشور‌های پائین دستی را برانگیخت و مصر اتیوپی را به تهدید تامین منابع آبی خود متهم کرد. این سد که اتیوپی می‌خواهد از آن برای تولید برق بهره ببرد، به موضوع بسیار بحث برانگیزی تبدیل شده؛ چرا که به دولت این کشور اختیار کنترل آب کشور‌های همسایه را می‌دهد.
پروژه The Line، شهری به طول ۱۷۰ کیلومتر که در نئوم، سرزمینی وسیع در سواحل غربی عربستان ساخته شده، مثل زخم عظیمی در سراسر صحرا کشیده شده است. عربستان این پروژه را تحت عنوان یک اکو شهر با فناوری پیشرفته و با شعار "طرح اولیه فردا" معرفی می‌کند، ولی بسیاری از منتقدان، اعتبار سبز این شهر برنامه‌ریزی شده را زیرسوال می‌برند.
