تاسیس؛ پرسپولیس

باشگاه پرسپولیس در سال ۱۳۴۲ تاسیس شد. موسس این باشگاه علی عبده بود و در ابتدا پرسپولیس در رشته بولینگ فعالیت می‌کرد و به مرور سایر رشته‌های نیز به آن اضافه شد. در سال ۱۳۴۶ و با انحلال باشگاه شاهینکه یکی از باشگاه‌های قدیمی و قدرتمند آن زمان فوتبال ایران بود، پس از رابزنی‌های عبده، بازیکنان این باشگاه به پرسپولیس آمدند و تیم فوتبال پرسپولیس از آن تاریخ شناخته شده شد و بخشی از هواداران شاهین، طرفدار پرسپولیس شدند. پرویز دهداری سرمربی شاهین و امیرسمعود برومند سرپرست شاهین نیز به پرسپولیس پیوستند و پرسپولیس با حضور این دو و بازیکنان شاهین توانست در مسابقات زیر گروه کشوری در گروه خود اول شود و به سطح اول فوتبال ایران در آن زمان صعود کند. همچنین پرسپولیس در اواخر دهه ۴۰ توانست در مسابقات کشوری قهرمان شود و به عنوان اولین باشگاه ایرانی به مسابقات جام باشگاه‌های آسیا راه پیدا کند.

در سال ۱۳۴۸ کارخانه ایران ناسیونال (ایران خودرو) تصمیم به حضور قدرتمندتر در مسابقات فوتبال گرفت و پس از مذاکرات علی عبده و خیامی (مالک ایران ناسیونال) بازیکنان پرسپولیس به پیکان پیوستند. پیکان آلن راجرز انگلیسی را نیز به ایران آورد و توانست در این سال عنوان قهرمانی جام باشگاه‌های تهران را کسب کرد.

پس از یک سال و با منصرف شدن خیامی از تیم‌داری، بازیکنان پیکان به پرسپولیس بازگشتند.

در دهه ۵۰ و پس از انکه رایکوف در استقلال عملکرد موفقی داشت، پرسپولیس هم آلن راجرز را از پیکان جذب کرد. پس از حضور راجرز انگلیسی در پرسپولیس این باشگاه در دومین دوره جام منطقه‌ای به قهرمانی رسید. همچنین پرسپولیس در سال ۱۳۵۰ قهرمان اولین دوره لیگ تخت جمشید شد. با حضور آلن راجرز، علی عبده مالک پرسپولیس پرسپولیس را به دو تیم حرفه‌ای و آماتور تقسیم بندی کرد. تیم آماتور پرسپولیس در جام باشگاه‌های تهران در سال ۱۳۵۱ در میان ۱۶ تیم در جایگاه یازدهم قرار گرفت. اما به دلیل عدم برگزاری جام کشوری، تیم حرفه‌ای پرسپولیس صرفا به برگزاری چند دیدار دوستانه مقابل سائوپائولو و چلسی بسنده کرد و فعالیت دیگری نداشت. این تصمیم عبده در حرفه‌ای اعلام کردن بخشی از پرسپولیس و حضور در ورزشگاه آپادانا برای تمرین و انجام مسابقات در آن زمان مورد اقبال قرار نگرفت و مجوز حرفه‌ای پرسپولیس ابطال شد.

با آغاز برگزاری جام تخته جمشید در سال ۱۳۵۲، پرسپولیس در سال ۱۳۵۲ و ۱۳۵۴ به قهرمانی این رقابت‌ها رسید و در سه دوره دیگر نیز نایب قهرمان شد.

 

پس از انقلاب؛ پرسپولیس، پیروزی و مجددا پرسپولیس

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، باشگاه‌های فوتبال از جمله پرسپولیس هم تحت تاثیر قرار گرفتند. در این سال‌ها دارایی‌های علی عبده مالک پرسپولیس توسط نهادهای انقلابی ضبط شد و پرسپولیس نیز مجبور به تغییر نام شد. در سال‌ها مسابقات فوتبال کشوری به دلیل شرایط انقلابی و وقوع جنگ میان ایران و عراق برگزار نمی‌شد. در سال ۱۳۶۵ پرسپولیس به بنیاد مستضعفان واگذار شد و بنیاد تصمیم گرفت نام باشگاه را به «آزادی» تغییر دهد. این تغییر نام به آزادی مورد قبول بازیکنان قرار نگرفت و در نهایت نام باشگاه به «پیروزی» تغییر کرد و از بهمن ماه ۱۳۶۵ نام پرسپولیس به صورت رسمی به پیروزی تغییر کرد.

در دهه ۶۰ و در زمان عدم برگزاری مسابقات کشوری، پرسپولیس در لیگ فوتبال تهران شرکت می‌کرد و موفق به کسب ۶ قهرمانی در این رقابت‌ها شدند. همچنین در سال ۱۳۶۶ موفق به کسب عنوان قهرمانی در جام حذفی شد و برای اولین بار قهرمان جام حذفی کشور شد.

از سال ۱۳۶۸ جام قدس به صورت کشوری برگزار شد و پیروزی (پرسپولیس) در این رقابت‌ها حاضر شد. 

در دهه ۷۰ و با برگزاری جام آزادگان، پیروزی (پرسپولیس) به چهار قهرمانی در این رقابت‌ها دست یافت. همچنین پیروزی (پرسپولیس)  در این دوران موفق شد که در اولین دوره مسابقات جام در جام باشگاه آسیا که به نوعی تورنمنت سطح دو باشگاهی آسیا بود، به مقام قهرمانی برسد و تنها جام آسیایی خود را حفظ کند. جام در جام باشگاه‌های آسیا سال‌ها بعد منحل شد.

در سال ۱۳۷۲ مدیریت باشگاه پیروزی (پرسپولیس) برای دوره‌ای ده ساله به وزارت صنایع و معادن وقت سپرده شد و محسین محلوجی، وزیر وقت امیر عابدینی را که از مدیران میانی وزارت خانه بود به سمت مدیرعاملی پیروزی (پرسپولیس) منصوب کرد. در دهه هفتاد پیروزی (پرسپولیس) در سال‌های ۱۳۷۴ و ۱۳۷۵ موفق به قهرمانی در جام آزادگان شد. همچنین پیروزی (پرسپولیس) در سال ۱۳۷۷ هم به قهرمانی لیگ آزادگان دست یافت. در اواخر دهه ۷۰ پیروزی (پرسپولیس) درگیر یک دعوای حقوقی و مالکیت شد. بنیاد مستضعفان از مالکیت پیروزی (پرسپولیس) انصراف داد و آن را در اختیار سازمان تربیت بندی قرار داد. سازمان تربیت بندی هم پیروزی (پرسپولیس) را در اختیار شرکت سهامی خاص قرار داد و دعوای حقوقی بالا گرفت. اما در اسفند ماه ۱۳۸۰ در نهایت دادگاه رای به مالکیت سازمان تربیت‌بندی داد. رایی که در سال ۱۳۸۳ در دادگاه تجدید نظر تایید شد و پیروزی (پرسپولیس) به صورت کامل در اختیار سازمان تربیت بدنی وقت و وزارت ورزش و جوانان فعلی قرار گرفت.

در سال ۱۳۸۰ اولین دوره لیگ برتر برگزار شد و پیروزی (پرسپولیس) توانست در هفته آخر و پس از شکست ناباورانه استقلال در انزلی، به قهرمانی اولین دوره لیگ برتر دست پیدا کند.

در دهه ۸۰ پیروزی (پرسپولیس) عملکرد مناسبی نداشت و در لیگ برتر به مقام سیزدهم هم رسید. هرچند که پیروزی (پرسپولیس) در فصل ۱۳۸۶ - ۱۳۸۷ موفق به قهرمانی در لیگ برتر شد و در سال‌های ۸۹ و ۹۰ هم قهرمان جام حذفی شد.

دهه نود به نوعی درخشان‌ترین دوران تاریخ باشگاه پیروزی (پرسپولیس) بود. در سال ۱۳۹۱ پس از سال‌ها جدل میان هوادارن و رسانه‌ها درباره نام این باشگاه، در نهایت نام پرسپولیس به صورت رسمی جایگزین پیروزی شد.

دهه نود برای پرسپولیس با تغییر نام و البته ناکامی روبرو بود اما نیمه دوم دهه نود مصادف شد با قهرمانی‌های پیاپی. پرسپولیس در سال‌های ۸۵ تا ۹۰ موفق شد پنج دوره پیاپی قهرمان لیگ برتر شود. پرسپولیس در سال‌ ۱۳۹۷ برای اولین بار به فینال لیگ قهرمانان آسیا راه یافت اما در بازی فینال شکست خورد. همچنین در سال ۱۳۹۹ پرسپولیس دومین فینال آسیایی خود را هم تجربه کرد و این بار هم شکست خورد. در سال ۱۳۹۸ پرسپولیس یک بار قهرمان جام حذفی هم شد تا دهه نود برای پرسپولیس با پنج قهرمانی لیگ، یک قهرمانی جام حذفی و دو نایب قهرمانی آسیا سپری شود.

 

رقبا

پرسپولیس پس از مطرح شدن در سطح اول فوتبال ایران، رقیب اصلی تاج (استقلال) بود و دیدارهای پرسپولیس (پیروزی) با استقلال (تاج) حساس‌ترین دیدار در فوتبال ایران است.

همچنین در دهه ۷۰ پاس هم یکی از رقبای اصلی پرسپولیس بود و در سال‌های دهه ۸۰ و ۹۰ سپاهان اصفهان هم به جمع رقبای پرسپولیس اضافه شد.

 

نمادها و رنگ‌ها

پرسپولیس از زمان تاسیس با پیراهن رنگ قرمز رنگ در مسابقات حاضر شده است و همراه رنگ پیراهن پرسپولیس قرمز بوده است. همچنین پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ لوگوی پرسپولیس از علامت فروهر به سرستون تخت جمشید تغییر کرده است.

 

اسطوره‌ها

در تاریخ پرسپولیس بازیکنان بزرگی در این باشگاه حضور داشتند که از آن جمله می‌شود به علی پروین، حسین کلانی، همایون بهزادی، صفر ایران‌پاک، محمد پنجعلی، جعفر کاشانی، فرشاد پیوس، محمد مایلی‌کهن، حسین عبدی، احمدرضا عابدزاده، علی دایی، کریم باقری، مهدی مهدوی‌کیا، علی کریمی، امید عالیشاه و ... حضور داشتند.